1699 Karlofça Antlaşmasıyla başlayıp 1792 Yaş Antlaşamsına kadar geçen dönemdir.

• Osmanlı Devleti bu dönemde Karlofça ve İstanbul Antlaşamsıyla kaybedilen yerleri geri almak ve elinde bulunan toprakları korumak için mücadele etti.
• Bu dönemde Avusturya, Venedik, Rusya ve İran ile mücadele yapılmıştır. Yapılan mücadelerde toprak kaybetmeye devam etmiştir.
• Osmanlı Devleti bu dönemde batıdan geri kaldığını anlamış ve Pasarofça Antlaşmasıyla (1718) başlayan Lale Devri'nde ilk defa batıdan örnek ıslahatlar yapmaya başlamıştır.
 

Siyasi olaylar

Osmanlı - Rus ilişkileri
Rusya'nın başında bulunan Çar I. Petro Rsuya'yı güü bir devlet haline getirmek amacıyla ordu ve donanmada yenilikler yaptı. Eğitime önem verdi. Yönetim alanında yenilikler yaptı.

I. Petro Osmanlı topraklarını ele geçirmeyi planlamış ama bunu yapacak cesareti kendisinde bulamamıştı. Rusya'nın Baltık ve Karadeniz'de kıyısı yoktu. Rusya, Lehistan ile anlaşarak Baltık Denizi'ne kıyısı olan İsveç'e savaş açtı. Paltoca savaşında Demirbaş Şarl'ı mağlup etti. Demirbaş Şarl Osmanlı Devleti'ne sığındı. Rusya ise bu durumu kullanarak Demirbaş Şarl'ı takip ederek Osmanlı Devleti'nin topraklarına girdi. Osmanlı Devleti Rusya'ya savaş açtı.

Osmanlı-Rus Savaşı (1711)
Baltacı Mehmet Paşa komutasındaki Türk ordusu Prut nehri civarında Rus ordusunu sıkıştırdı. Üstünlük sağladı. Baltacı Mehmet Paşa, Yeniçerilere güvenemediği için Ruslarla anlaşma yaptı.

Prut Antlşaması (1711)
• Azak kalesi Osmanlılara geri verildi.
• Ruslar, İstanbul'da devamlı bir elçi bulundurmayacak.
• İsveç Kralı Şarl'ın ülkesine serbestçe dönebilecek.

Anlaşmanın Önemi:
• Rusya'ya daha önceden verilen yerler geri alındı.
• Osmanlı Devleti Karlofça Antlaşmasıyla kaybettiği yerleri geri almak için ümitlendi.

Osmanlı - Avusturya - Venedik Savaşı ve Pasarofça Antlaşması
Osmanlı Devleti, Karlofça Antlaşmasında kaybettiği Mora'yı ele geçirmek için harekete geçer. Yapılan seferde Silahtar Ali Paşa, Modon, Koron ve Navarin'i alarak Mora'yı fetheder. Avusturya, Osmanlı Devleti'nin Karlofça Antlaşamsı'na aykırı davrandaığını ileri sürer. Osmanlı Devleti Avusturya'ya savaç açar. Yapılan savaşı Osmanlı Devleti kaybeder. Silahtar Ali Paşa şehit olur. Yerine Damat İbrahim paşa sadrazam olur. Avusturya ile Pasarofça Antlaşamsı imzalanır.

Pasarofça Antlaşması (1718)
• Yukarı Sırbistan, Belgrad ve Banat yaylası Avusturya'ya verilecek.
• Dalmaçya, Bosna ve Arnavutluk kıyıları Venedik'e verilecek.
• Mora Yarımadası Osmanlılarda kalacak.

Antlaşma'nın Önemi:
Bu antlaşmayla Osmanlı Devleti'nde Lale Devri başlar.
 

Osmanlı - Rus ve Avusturya ilişkileri
Rusya ve Avusturya Osmanlı Devleti'nin topraklarını el egeçirmek amacıyla aralarında bir anlaşma yaptılar.
Rusya'nın amacı, Kardeniz'e inmek ve Kırım'ı ele geçirmek. Avusturya'nın amacı ise Bosna-Hersek ve Sırbistan'ı ele geçirmekti.

Osmanlı Devleti'nin, İran ile savaşta olamsından istifade eden Rusya Azak Kalesine saldırdı. Osmanlı Devleri Rusya'ya savaş açtı. Avusturya ise Rusya'nın yanında yer aldı.
Yapılan savaşı Osmanlı Devleti kazandı. Fransa'nın aracılık yapmasıyla Avusturya ile Belgrad Antlaşamsı imzalandı.
 

Belgrad Antlaşması (1736)
• Avusturya Pasarofça Antlaşmasıyla adlığı yerleri geri verdi.

Not: Anlaşmanın yapılmasında arabuluculuk yapan Fransa'ya verilen kapitülasyonlar devamlı hale getirildi (1740).

Savaşta tek başına kalan Rusya barış istemek zorunda kaldı. Rusya ile Belgrad Antlaşması imzlandı.

Belgrad Antlaşamsı (1739)
• Rusya Kırım'dan çekilecek.
• Azak kalesi yıkılarak Rusya'ya verilecek.
• Rusya Karadeniz ve Azak denizinde savaş gemisi bulundurmayacak.
 

Osmanlı-Rus Savaşı (1768-1774)
Rusya'nın başında bulunan çariçe II. Katerina, Karadeniz'de güçlü bir donanma kurmak, sıcak denizlere açılmak, Kırım'ı ele geçirmek ve Balkanları ele geçirmek şeklinde bir politika izlemekteydi.

Bu emellerini gerçekleştirmek amacıyla öncelikle Lehistan'ın iç işlerine karıştı.Leh halkı Rusya'ya karşı harekete geçti. Yapılan müacadeleyi kaybettiler ve Osmanlı Devleti'ne sığındılar.Ruslar, Lehleri takip edip Osmanlı topraklarına girince Osmanlı Devleri Rusya'ya savaş açtı. Yapılan savaşı osmanlı Devleti kaybetti. Rusya Kırım'ı işgal etti. Ruslar Cebelitarık boğazını geçerek Çeşmeye geldi ve burada bulunan Osmanlı donanmasını yaktılar(1770). Osmanlı Devleti ile Rusya arasında Küçük Kaynarca Antlaşması imzalandı.
 

Küçük Kaynarca Antlaşması (1774)
• Kırım'a bağımsızlık verilecek. Kırım halkı dînî işlerde Halife'ye bağlı olacak.
• Rusya Karadeniz'de donanma bulundurabilecek. Ticaret gemileri boğazlardan Akdeniz'e geçebilecek.
• Rusya, Osmanlı Devleti'ndeki ortodoksların haklarını koruyabilecek.
• Boğdan, Eflak, Besarabya Osmanlılara verilecek.

Antlaşmanın Önemi:
• Kırım kaybedildi.
• Ruslar, ortodoskların haklarını koruma bahanesiyle Osmanlı Devleti'nin iç işlerine karışma fırsatı elde etti.

Osmanlı-Rus ve Avusturya Savaşı (1787-1792)
Rusya'nın Küçük Kaynarca Antlaşması'ndan sonra Kırım'ı işgal eder. Avusturya ile Osmanlı Devleti'nin topraklarını ele geçirmek için anlaşır.Osmanlı Devleti, Rusya'ya savaş açar. Rus ve Avusturya güçlerine karşı zor durumda kalan Osmanı Devleti barış istemek zorunda kalır. Bu dönemde Avrupa'da Fransız İhtilali'nin meydana gelmesiyle ortaya çıkan milliyetçilik akımlarının kendi ülkesinde de yayılmasından çekinen Avusturya Osmanlı Devleti ile Ziştovi antlaşmasını yaparak savaştan çekilme kararı alır.

Ziştovi Antlaşması (1791)
• Avusturya, savaş sırasında aldığı toprakları Osmanlı Devleti'ne geri verdi.

Rusya, savaşa tek başına devam etmek istemediği için Yaş Antlaşmasını imzalar.

Yaş Antlaşması (1792)
• Dinyester nehri iki ülke arasında sınır çizildi.
• Kırım'ın Rusya'ya ait olduğunu kabul etti.

Bu antlaşmayla Osmanlı Devleti'nde Dağılma Dönemi başladı.

Osmanlı İran İlişkileri
İran'da yaşayan Afgan kabileleri ve kafkas kabileleri zor durumda kaldıkları için Osmanlı Devleti'nden yardım isterler. Bu arada Rusya İran topraklarını ele geçirmek için harekete geçer. Osmanlı Devleti de Rusya'nın İran'ı ele geçirmesini istemediği için Nevşehirli Damat İbrahim Paşa'yı İran'a gönderir. Rus ve Osmanlı kuvvetleri savaş durumuna gelir. Fransa'nın arabulucuğuyla savaş yapılmaz. Osmanlı Devleti ile Rusya arasında anlaşma sağlanır. İran toprakları iki ülke arasında paylaştırılır. İran bu antlaşmayı kabul etmez. Osmanlı Devleti ile İran arasında uzun süren savaşlar yapılır. 1746 yılında anlaşma sağlanır.
Bu antlaşmaya göre, Kasr-ı Şirin Antlaşması'nda yer alan sınırlar kabul edilir. Günümüzdeki Türkiy-İran sınırı çizilmiş olur.


18. Yüzyıl Yenilik Hareketleri (Gerileme Dönemi)

Lale Devri (1718 - 1730)
- Osmanlı Devleti'nde, 1718 yılında Avusturya ile imzalanan Pasarofça Antlaşmasıyla başlayan ve 1730 yılında Patrona Halil İsyanı ile sona eren dönemdir. Bu dönemde padişah III. Ahmet, sadrazam ise Nevşehirli Damat İbrahim Paşa'dır. Adını, o dönemde İstanbul'da yetiştirilen lale çiçeklerinden alır.
- Osmanlı Devleti'nin batıya açıldığı ilk dönemdir.
 

Bu dönemde yapılan yenilikler
- Osmanlı Devleti, Avrupa'yı daha iyi tanıyabilmek, Avrupa'yı yakından tanıyabilmek için Paris, Londra gibi şehirlere elçiler gönderdi.
- Sait Efendi ve İbrahim Müteferrika tarafından 1727'de İstanbul'da ilk matbaa kuruldu.
- Yeniçerilerden bir itfaiye bölüğü oluşturuldu.
- Yalova'da kâğıt, İstanbul'da kumaş ve çini fabrikaları kuruldu.
- Yeni kütüphaneler açıldı; Doğu ve Batı eserleri tercüme edildi.
- Çiçek aşısı kullanıldı.
- Lağımcı ve Humbaracı ocaklarında ıslahatlar yapıldı.
- Mimarlık, resim ve minyatür sanatları gelişti.

Bu dönemde yapılan mimari eserler
- Üçüncü Ahmet Çeşmesi
- Yeni Vâlide Câmii
- Çorlulu Ali Paşa Medresesi
- Damat İbrahim Paşa Camii

Patrona Halil İsyanı
İstanbul'da bazı devlet adamları rahat bir yaşam sürerken halkın zor durumda olmaası ve bundan huzursuluk duyması sonucunda Patrona Halil isimli bir yeniçeri
ve onu destekleyen kişiler tarafından isyan çıkarılır. İsyan sonucunda Damat İbrahim Paşa idam edilir. III. Ahmet tahttan indirilir. Yerine I.Mahmut geçer.

I.Mahmut Dönemi Yenilikleri (1730-1754)
- Ordu alanında ıslahatlar yaptı.
- Orduda bölük, tabur, alay sınıflarını oluşturdu.
- Tımar sistemini düzenlemek için çalışmalar yaptı.
- Fransa'dan gelen Kont De Bonnevale müslümanlğı kabul ederek Humbaracı Ahmet Paşa adını almış ve askeri alanda ıslahatlar yapmştır.

Humbaracı Ahmet Paşa,
- Topçu Ocağını ve Humbaracı Ocağını yeniden düzenledi.
- Orduya subay yetiştirmek amacıyla Kara mühendishanesini (Mühendishane-i Berri Hümayun) açmıştır.

III. Mustafa Dönemi Yenilikleri (1757 - 1774)
- Yenilik taraftarı bir padişahtır.
- Orduya önem verdi.
- Topçu ocağını düzenledi. Yabancı uzmanlardan yardım faydalandı.
- Dürat topçularını kurdu.
- Donanmada subay ihtiyacın karşılamak için Deniz Mühendishanesi'ni (Mühendishane-i Bahri Hümayun) kurdu.
- Maliyeyi düzenlemeye çalıştı.
 

I. Abdulhamit Dönemi Yenilikleri (1774-1789)
- Askeri alanda yapılan yeniliklere devamedildi.
- Sürat topçuları ocağı yenilendi.
- Avrupadan uzmanlar getirilerek kara ve deniz ordularında düzenlemeler yapıldı.
- Mali alanda düzenlemeler yapıldı. Yerli malı kullanımı mecburiyeti getirildi.
 

III. Selim Dönemi (Nizam-ı Cedid) Yenilikleri (1789-1808)
- Avrupa'yı yakından incelemiş ve devletin eski gücünü kaybetmesindeki nedenleri bulmaya çalıştı.
- Yeniçeri Ocağı'nın yanında Nizam-ı Cedit isimli yeni bir ordu oluşturuldu.
- Nizam-ı Cedit ordusunun ihrtiyaçlarını karşılamak amacıyla İrad-ı Cedit isimli bir hazine kuruldu.
- Askerlerin eğitim için Avrupa'dan uzman getirildi. Donanmaya önem verdi.
- Yerli malı kullanımı teşvik edildi.
- Avrupa'daki yenilikleri takip etmek amacıyla Avrupa başkentlerinde (Paris, Londra, Viyana ve Berlin gibi) elçilikler açıldı.
 

III. Selim dönemimde yapılanbu yenilik hareketleri bazı çevreler tarafından hoş karşılanmadı. Özellikle Nizam-ı Cedit odusunun kurulması Yeniçerilerin tepkisini çekti. Nizam-ı Cedit ordusu Rusya ile yapılan bir savaşa görev almak için İstanbul'dana ayrıldı. Yeniçeriler bunu fırsat bilerek Kabakçı Mustafa önderliğinde isyan ettiler. III. Selim tahttan indirilip yerine IV. Mustafa padişah yapıldı.Nizam-ı Cedit ordusu kapatıldı.

Gerileme döneminde yapılan yenilik hareketlerinin özellikleri
- Yenilikler genelde askeri ve ekonomik alanda yapıldı.
- Yeniliklerde Avrupa örnek alındı. Avrupa'dan uzman kişiler geitrildi.
- Sosyal-kültürel alanda yenilikler yapıldı.(Lale devrinde)

 Lale Devri (1718 - 1730)
- Osmanlı Devleti'nde, 1718 yılında Avusturya ile imzalanan Pasarofça Antlaşmasıyla başlayan ve 1730 yılında Patrona Halil İsyanı ile sona eren dönemdir. Bu dönemde padişah III. Ahmet, sadrazam ise Nevşehirli Damat İbrahim Paşa'dır. Adını, o dönemde İstanbul'da yetiştirilen lale çiçeklerinden alır.
- Osmanlı Devleti'nin batıya açıldığı ilk dönemdir.
 

Bu dönemde yapılan yenilikler
- Osmanlı Devleti, Avrupa'yı daha iyi tanıyabilmek, Avrupa'yı yakından tanıyabilmek için Paris, Londra gibi şehirlere elçiler gönderdi.
- Sait Efendi ve İbrahim Müteferrika tarafından 1727'de İstanbul'da ilk matbaa kuruldu.
- Yeniçerilerden bir itfaiye bölüğü oluşturuldu.
- Yalova'da kâğıt, İstanbul'da kumaş ve çini fabrikaları kuruldu.
- Yeni kütüphaneler açıldı; Doğu ve Batı eserleri tercüme edildi.
- Çiçek aşısı kullanıldı.
- Lağımcı ve Humbaracı ocaklarında ıslahatlar yapıldı.
- Mimarlık, resim ve minyatür sanatları gelişti.

Bu dönemde yapılan mimari eserler
- Üçüncü Ahmet Çeşmesi
- Yeni Vâlide Câmii
- Çorlulu Ali Paşa Medresesi
- Damat İbrahim Paşa Camii

Patrona Halil İsyanı
İstanbul'da bazı devlet adamları rahat bir yaşam sürerken halkın zor durumda olmaası ve bundan huzursuluk duyması sonucunda Patrona Halil isimli bir yeniçeri
ve onu destekleyen kişiler tarafından isyan çıkarılır. İsyan sonucunda Damat İbrahim Paşa idam edilir. III. Ahmet tahttan indirilir. Yerine I.Mahmut geçer.