Anadolu Selçuklu Devleti (Türkiye Selçuklu Devleti) (1077-1308)

 

Devletin kuruluşu
Malazgirt savaşından sonra Anadolu- nun fethi için görevlendirilen komutanlardan olan Kutalmışoğlu Süleyman Şah tarafından İznik- te kuruldu. Süleyman Şah, Bizans- a karşı mücadele etti. Daha sonra güneye giderek Adana ve Tarsus- u aldı. Halep kuşatması sırasında Suriye Selçuklu hükümdarı ile yaptığı mücadeleyi kaybederek öldü. Süleyman Şah- ın yerine oğlu Kılıç Arslan geçti.

I. Kılıç Arslan, Bizans ile mücadelelere devam etti. Doğu Anadolu seferine çıktı. Bu sırada Haçlı ordusunun Anadolu- ya girmesi nedeniyle geri döndü. I. Haçlı seferinde sayıca üstün olan haçlı ordusuna karşı yenildi. İznik Haçlılar tarafından ele geçirildi. Bunun üzerine devletin merkezi Konya- ya taşındı. I. Kılıç Arslan- dan sonra yerine oğlu Mesut geçti. Bizans ile yapılan mücadeleler bu dönemde devam etti. Daha sonra Mesut- un yerine II. Kılıç Arslan geçti.

II. Kılıç Arslan, Anadolu- da fetihlere devam etti. Danişmentli beyliğine son verdi. Bizans, Türkleri Anadolu- dan çıkarmak için büyük bir ordu hazırladı.

Miryakefalon Savaşı (1176)

Nedeni
Bizansın Türkleri Anadolu- dan çıkarmak istemesi.

Gelişimi
II. Kılıç Arslan, sayıca üstün olan Bizans kuvvetlerini bozguna uğrattı.

Sonuçları
- Bizans, Türkleri Anadolu- dan atma ümidini tamamen kaybetti.
- Anadolu- daki üstünlük Türklere geçti,
- Anadolu- nun Türk yurdu olduğu kesinleşti.
- Bizans- ın, Türkler üzerindeki saldırıları son buldu.

Devletinin yükselişi

I.Gıyaseddin Keyhüsrev
Bu dönemde fetihler edevam etti. Anyatla el geçirildi.

İzzeddin Keykavus
Bu dönemde Sinop ele geçirildi. Karedeniz ticaret yolunun güvenliği sağlandı. Trabzon Rum imparatorluğu vergiye bağlandı

I.Alaaddin Keykubat
Devletin en güçlü olduğu dönemdir.

I. Alaaddin Keykubat hükümdar olunca Moğol tehlikesine karşı doğuda bulunan kale ve surları tamir ettirdi. Alanya'yı alarak burada tersane yaptırdı. Kırım'ın Suğdak limanını feth etti.

Yassıçemen Savaşı (1230)
I.Aladdin Keykubat döneminde Harzemşah Devleti ile yapıldı. Yapılan savaşı Türkiye Selçuklu devleti kazandı.

Savaşın Sonucu
Bu savaş her iki Türk devleti için de zararlı oldu. Harzemşah Devleti yıkılış sürecine girerken Türkiye Selçuklu Devleti ise Moğollara komşu oldu.

Anadolu Selçuklu Devleti- nin Yıkılışı
Devlet II. Gıyaseddin Keyhüsrev zamanında zayıfladı. Ülkede Baba İshak isyanı çıktı. Bu isyan zorlukla bastırıldı. Daha sonra Selçuklu Devleti Moğollarla mücadeleye başladı.

Kösedağ Savaşı (1243)

Savaşın nedeni : Moğolların Anadolu- yu istila etmek istemeleri.

Yapılan savaşı Moğollar kazandı. Moğollar, Konya ve Kayseri'yi ele geçirdi.

Savaşın Sonuçlarıı
- Anadolu Selçuklu Devleti yıkılma sürecine girdi.
- Anadolu Selçuklu Devleti- nin zayıflamasıyla birlikte Anadolu- da çok sayıda bağımsız beylik ortaya çıktı.
- Anadolu Selçuklu Devleti Moğolların himayeti altına girdi.
- Moğollar Anadolu- da şehirleri yağmaladılar. Anadolu'da ticari hayat büyük zarar gördü.

Moğol baskısı altında kalan devlet 1308 yılında yıkıldı.


Anadolu Türk Beylikleri
Türkiye Selçuklu Devleti sınır bölgelerini korumak için buralarda uç beylikleri oluşturmuştu. Bu uç beylikleri Kösedağ savaşından sonra Anadolu Selçuklu Devletinin zayıflamasıyla birlikte bağımsızlığını ilan ettiler.

 

Bu beylikler ve kuruldukları yerler şöyledir:

Osmanoğulları: Osman Bey tarafından Söğüt, Domaniç civarında kuruldu. Osmanlı Devleti'ni kuran beyliktir.

Karamanoğulları: Karaman Bey tarafından Konya ve Karaman'da kuruldu. Güçlü bir beyliktir. Anadolu'da ilk defa Türkçe'yi resmi dil olarak kullandılar. Osmanlı Devleti ile mücadele ettiler. 1487 yılında Osmanlı egemenliğine girdiler.

Karesioğulları: Karesi Bey tarafından Balıkesir, Çanakkale'de kuruldu. Orhan Bey zamanında Osmanlı Devleti'ne katıldı. Osmanlı Devleti'ne katılan ilk beyliktir.

Germiyanoğulları: Yakup Bey tarafından Kütahya'da kuruldu. II. Murat döneminde Osmanlı Devkleti'ne katıldı (1429) .

Candaroğulları: Şemseddin Yaman Candar tarafından Kastamonu'da kuruldu.Fatih Sultan Mehmet tarafından son verildi (1461).

Aydınoğulları: İzmir, Aydın

Hamitoğulları: Dündar Bey tararfından Isparta, Eğirdir' kuruldu. II. Murat döneminde Osmanlı Devleti'ne katıldı (1423).

Menteşeoğulları: Menteşe Bey tarafından Muğla'da kuruldu. II. Murat zamanında Osmanlı topraklarına katıldı (1424).

Saruhanoğulları: Manisa

Dulkadiroğulları: Maraş

Ramazanoğulları: Adana ve çevresi

Bu beylikler;

Türk kültürünü Anadolu'da yaydılar.
Türkiye Selçuklu Devleti'nin yıkılmasından sonra savunmasız kalan Anadolu'yu korudular.
Anadoluda çok sayıda eser yaptılar.

Anadolu Selçukluları ve Haçlılar
Hıristiyan Avrupalıların, kutsal saydıkları toprakları Müslümanlardan almak amacıyla yaptıkları seferlere Haçlı Seferleri denir. Avrupa tarihinin önemli olaylarından biri olan Haçlı Seferlerinin başlıca nedenleri ve sonuçlan şunlardır:

 

Haçlı Seferlerinin nedenleri

Dini nedenler
Avrupalı Hıristiyanların Kudüs ve çevresindeki kutsal toprakları Müslümanlardan geri almak istemeleri.
Papa başta olmak üzere din adamlarının bu konuda Hıristiyanları kışkırtmaları, onların toprak sahibi olacağı ve sefere katılanların öldüğü takdirde cennete gideceği şeklindeki açıklamaları.

Ekonomik nedenler
Fakir olan Avrupalıların, doğu ülkelerinin zenginliklerine sahip olma düşüncesi.

Siyasi nedenler
Türkler karşısında zor durumda kalan Bizans'ın Avrupa devletlerinden yardım istemesi.
Avrupadaki derebeylerin seferlerde katılarak toprak kazanmak ve güçlerini arttırmak istemesi.

Haçlı Seferleri 1096 yılından itibaren başladı ve yaklaşık iki yüzyıl devam etti. Bu süre içinde yapılan sekiz seferden ilk dört tanesi diğerlerine göre önemlidir.

1. Haçlı Seferi
1. Klış Arslan Haçlılara karşı mücadele etmiştir. Sayıca üstün olan Haçlı ordusuna karşı mağlup olmuş ve İznik Haçlılar tarafından alınmıştır. Bunun üzerine 1. Kılıç Arslan merkezi Konya'ya taşımıştır.

Bunun yanı sıra Kudüs, Antakya ve Urfa'yı alan Haçlılar buralarda Avrupa'dakine benzer derebeylik yönetimleri kurdular.

2. Haçlı Seferi
Urfa ve çevresinin Müslümanlar tarafından geri alınması sonucu İkinci Haçlı Seferi'ni düzenleyen Hıristiyanlara karşı 1. Mesut başarılı bir mücadele gösterdir. Savaşı kaybeden Haçlılar amaçlarına ulaşamadılar.

3. Haçlı Seferi
Selahaddin Eyyubi'nin Kudus'ü 1187'de Hıttin savaşı ile Haçlılardan geri alması üzerine 3. haçlı seferi düzenlendi. Özellikle II. Kılıç Arslan'ın başarılı mücadelesi ile Haçlılar çok büyük kayıplar verdi. Haçlılar Kudus'ü geri alamadı.

4. Haçlı Seferi
Haçlılar dördüncü sefer sırasında ise amaçlan dışına çıkarak İstanbul'u ele geçirip burada Latin İmparatorluğu'nu kurdular (1204).

Haçlı Seferlerinin sonuçları

Siyasi Sonuçlar
Seferlere katılan çok sayıda kont ve şovalye'nin ölmesiyle Avrupa'da derebeylik zayıflamış ve krallıkların güçleri artmıştır.
Türklerin İslam dünyasındaki önemi artmıştır.
İstanbul'un fethi gecikmiştir.
Türklerin batıdaki fetihleri bir süre durmuştur.

Ekonomik Sonuçlar
Akdeniz limanları önem kazandı.
İslam dünyası ile Avrupa arasında ticari ilişkiler gelişti.
Anadolu, Suriye toprakları yağmalanmıştır.
Avrupa'da ticaretle uğraşan burjuva sınıfı güçlendi.

Dini Sonuçlar
Kiliseye duyulan güven azaldı.
Skolastik düşünce zayıfladı

Bilmsel Sonuçlar
Barut, kağıt, pusula gibi buluşlar Avrupa tarafından bu seferler sırasında öğrenilmiştir. Avrupa'da bilim ve teknik alanında gelişmelerin yaşanmasını sağlamıştır.
Malazgirt Savaşı (26 Ağustos 1071)

 

Büyük Selçuklu Devleti sultanı Alp Arslan ile Bizans imparatoru Romanos Diojen (Romen Diyojen) arasında meydana gelmiştir.

Savaşın nedenleri
- Bizans- ın Türk akınlarına son vermek istemesi.
- Bizansın Türklerin Anadolu- daki ilerlemelerini sonlandırmak istemesi.

Gelişimi
Malazgirt ovasında yapılan savaşı Alparslan kazanır.

Sonuçları
- Anadolu- nun kapıları Türklere açıldı.
- İslam dünyası üzerindeki Bizans baskısı kalktı.
- Bizans- ın, Türkleri Anadolu- dan çıkarma ümidi azaldı
- Bizans, Türklere karşı Avrupa- dan yardım istedi. Haçlı Seferleri başladı.
- Anadolu- da ilk Türk beylikleri kurulmaya başladı.

Türkiye Tarihi - Türk Denizciliği

Bilinen ilk Türk denizcisi Çaka Bey'dir. İzmir'de kurulan Çaka Beyliği, Bizans ile mücadelelerr yaptı. Ege adalarını ele geçirdi. Çanakkale Boğazı'nı kontrol altına aldı. Anadolu Selçuklu hükümdarı I. Kılıç Arslan ile arası açıldı. Çaka Bey, I. Kılıç Arslan tarafından öldürtüldü.

 

Anadolu Selçuklu döneminde denizcilik
Anadolu Selçuklularında ilk donanma I. Kılıç Arslan tarafından kuruldu. 1. Gıyaseddin Keyhüsrev, I. İzzettin Keykavus ve I. Alaeddin Keykubat dönemlerinde kıyı şehirleri ele geçirildi. Sinoğ, Alanya'da tersaneler kuruldu.

Beylikler Döneminde denizcilik faaliyetleri
Denize kıyısı olan beylikler denizcilik faaliyetleriyle uğraştılar. Aydınoğulları, Menteşe Beyliği, Saruhanoğulları, Karesi Beyliği, Candaroğulları denizcilikle uğraşan ve güçlü donanmaları olan beyliklerdir.